Trzy lata temu przyznano złoty, srebrny i brązowy Laur Innowacyjności po raz pierwszy, nie było wtedy jeszcze podziału na kategorie. W zeszłym roku przyznano je w 12 kategoriach, w tym było ich o jedną więcej. I to mimo, że nagrodę w tym konkursie zdobyć jest nie tak łatwo, nagradza się w bowiem nim za wdrożenie wyników badań naukowych owocujące nowym albo lepszym produktem, bądź nową albo ulepszoną technologią. Sam, najlepszy nawet pomysł, aby zdobyć nagrodę nie wystarczy, musi on jeszcze znaleźć zastosowanie. 

O tym, że innowacyjny może być i elektryczny autobus, i filet bez ości z karpia. A także, że wcale nie jesteśmy tak mało innowacyjni, jak się nam wydaje. 

Nagradza się zatem za współpracę nauki i przemysłu, co wszędzie stanowi poważne wyzwanie, a w Europie szczególnie. Zaś Polska we wszelkich statystykach wypada tu wręcz fatalnie. Coś tu jednak z tymi statystykami musi być nie tak, przeczą temu zarówno wyniki tego konkursu, to są konkretne przykłady, że jednak potrafimy, jak i wyniki naszej gospodarki, którą ominął przecież kryzys, rozwijamy się wolniej niż byśmy chcieli, ale się rozwijamy. Podczas gdy ci, którzy nas w tych statystykach wyprzedzają, cofnęli się i teraz muszą odrabiać straty. Po części wynika to pewnie stąd, że byliśmy opóźnieni we wdrażaniu innowacji w dziedzinie nowoczesnych instrumentów finansowych, nasi bankowcy mówią zresztą o tym wprost (dodajmy jednak, że na przykład z czekiem rozstaliśmy się jako jedni z pierwszych). Ale tylko po części, coś nie tak musi być z samymi rankingami, to chyba one wprowadzają nas w błąd. Może po prostu nie chce nam się wypełniać zawiłych formularzy GUS stanowiących ich podstawę, bo nie mamy z tego żadnej korzyści?

Na pewno jednak za mało patentujemy, nie dbając o swoje interesy, bądź patentujemy za granicą, tak, że korzyści z tego zamiast nas odnoszą inni, a tak się często dzieje w przypadku firm należących do międzynarodowych koncernów. Mówiono o tym podczas poprzedzającej ceremonię konferencji. Wzięła w niej udział między innymi prezes Alicja Adamczak z Urzędu Patentowego. Odpowiadając na jedno z pytań z sali i konkretny przykład, który w nim padł, zwróciła ona uwagę, że jeśli mamy zamiar coś opatentować, to zróbmy to od razu. Bo jeśli nasz wynalazek niechcący lub przez nieostrożność ujawnimy (na przykład szukając inwestora, by móc go wdrożyć), to na opatentowanie będzie już za późno. Procedura uzyskania patentu, owszem, trochę trwa, ale jak już uzyskamy patent, to działać on będzie także wstecz i tu też decydująca będzie data złożenia przez nas wniosku. Bez tej zaś ochrony ryzykujemy, że bezkarnie skorzysta z tego ktoś inny.

Mowa też była, temat właściwie nie do uniknięcia i go nie unikano, o programach wsparcia dla innowacyjności i pieniądzach, na jakie możemy tu liczyć z Unii Europejskiej, w tym o następcy dotychczasowego 7 Programu Ramowego, czyli programie Horyzont 2020 (to najważniejszy z programów wspierających badania naukowe i wdrożenia ), a także o następcy programu CIP, czyli COSME. To temat, któremu poświęcić wypada więcej miejsca i napiszę jeszcze o nim osobno. Generalnie ma być tak, że pieniądze mają trafiać przede wszystkim do przedsiębiorców, a przez nich do współpracujących z nimi naukowców. I to jest zasadnicza zmiana, choć nie jest to zupełna nowość, by wymienić choćby popularny „bon na innowacje”.

Wróćmy jednak do samego konkursu. Przedstawienie wszystkich laureatów w tak krótkim tekście jest po prostu niemożliwe i musimy się tu ograniczyć do przykładów.

W kategorii transport i komunikacja złoty Laur otrzymał Solaris za projekt elektrycznego autobusu, który będzie automatycznie ładowany podczas postojów na przystankach za pomocą umieszczonego na dachu złącza, będącego czymś w rodzaju pantografu. Z praktycznego punktu widzenia jest to trolejbus, dla którego trakcji nie trzeba jednak rozpinać nad całą długości trasy, wystarczy zrobić to nad przystankami. Jest to najnowsze z rozwiązań stosowanych przez Solarisa w jego elektrycznych autobusach, z których pierwsze trafiły już w tym roku do odbiorców w Niemczech i Austrii. Ciekawe, kiedy te opatrzone logo z charakterystycznym zielonym jamnikiem z ogonem zakończonym wtyczką autobusy trafią na ulice polskich miast? Wiemy, że pierwsze testy już się odbyły.

W kategorii włókiennictwo, papiernictwo i opakowania złoty Laur otrzymał Instytut Włókiennictwa za projekt „Tkanina zamiast materaca w zapobieganiu powstawania odleżyn”. W tym wypadku tłumaczenie na czym polega znaczenie tego projektu wydaje się zbędne.

Tak, jak w przypadku złotego Lauru przyznanego Morskiemu Instytutowi Rybackiemu w kategorii przemysł, rolnictwo, ogrodnictwo i leśnictwo za „delikatesowy bezostny filet z karpia”. Zabrakło tu niestety (a szkoda) degustacji, musimy więc uwierzyć jury konkursu na słowo.

Nie wszystkie zgłoszone do nagród projekty mieściły się w za ciasnych jak się jednak okazało ramach dwunastu początkowo konkursowych kategorii i korzystając z przewidzianej w regulaminie możliwości kapituła konkursu utworzyła jeszcze jedną, specjalną. Złoty Laur w tej kategorii otrzymał Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu za stworzenie Krajowej Sieci Teleaudiologii. W dziedzinie leczenia wad słuchu dokonał się olbrzymi postęp, ale przez to jeszcze wzrosła rola badań, pozwalających postawić odpowiednią diagnozę, odpowiednio dobrać sposób leczenia i śledzić potem proces rehabilitacji. Jak w każdej dziedzinie są tu lepsi i najlepsi, takim wiodącym w Polsce ośrodkiem jest nagrodzony warszawski instytut, a stworzona przez nich i już funkcjonująca sieć pozwala pacjentom spoza stolicy uniknąć uciążliwych podróży i skorzystać z pomocy najbliższego należącego do tej sieci ośrodka. Warto tu jeszcze dodać, że udało się ją stworzyć dzięki wsparciu z Norweskiego Mechanizmu Finansowania, czyli Norway Grants. Jeśli mówimy o środkach pomocowych, zazwyczaj mamy na myśli środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, z Brukseli. I to rzeczywiście stamtąd otrzymujemy ich najwięcej, jest główne ich źródło, jednak nie jedyne.

Złoty Laur w tej kategorii otrzymał też członek Klubu Integracji Europejskiej, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, za innowacyjne zabezpieczenie dokumentów identyfikacyjnych z użyciem TLE (Transparent Laser Engraving). Laserowo nanoszone na dokument wypukłe i zarazem przeźroczyste oznaczenia znacznie utrudniają jego podrobienie, mogą też zawierać różne dodatkowe informacje (na przykład datę jego wydania). Można tu podpowiedzieć, że sposób ich rozmieszczenia może ułatwić identyfikację przez dotyk rodzaju dokumentu osobom słabo widzącym, dla których często bardzo poważny stanowi problem rozróżnienie, który z mających najczęściej postać identycznej w kształcie plastikowej płytki dokumentów jest który.

To oczywiście tylko przykłady, do tego były jeszcze srebrne i brązowe Laury oraz dwa wyróżnienia przyznane przez kapitułę konkursu. Pełną listę nagrodzonych zamieszczamy na końcu artykułu, ale nawet te przykłady powinny wystarczyć, by pokazać, że jesteśmy innowacyjni, że nie mamy się wcale czego wstydzić.

Nie wspomnieliśmy dotąd o organizatorze konkursu, jest nim Naczelna Organizacja Techniczna, której korzenie sięgają jeszcze pierwszej połowy XIX wieku. Organizacja wyjątkowo zasłużona jeśli idzie o propagowanie innowacyjności, choć kiedyś tak oczywiście tego tak nie nazywano, mówiło się i pisało w tamtych czasach o postępie technicznym. Ma też on swojego patrona, Stanisława Staszica, który położył podstawy dla rewolucji przemysłowej w Polsce.

Imponująco przedstawia się lista tych, którzy przy organizacji konkursu współpracowali, bądź objęli go swoim patronatem: prezydent, w sumie cztery ministerstwa i komisja sejmowa, PARP, PAIiIZ i wspomniany już urząd patentowy. To bynajmniej nie wszyscy.

I dodajmy jeszcze, że partnerami byli także, już po raz trzeci, nasz klub oraz Europejskie Forum Przedsiębiorczości, a patronatem medialnym objął konkurs, obok PAP, także magazyn przedsiębiorcy@eu.

Nie wspomnieliśmy też o tym, kto, był pomysłodawcą, a przecież zrobić to wypada. Był nim Ryszard Marcińczak, prezes to Zakład Usług Technicznych Rady Stołecznej NOT (odpowiedzialnego za stronę organizacyjną konkursu). Wpadł on na pomysł zorganizowania konkursu, w którym mogliby wziąć udział również przedsiębiorcy i wynalazcy z kręgów polonijnych. I to jest jeszcze jedna cecha, która ten konkurs spośród innych wyróżnia. Powstał przy tym problem, czy mogą w nim startować również podmioty zagraniczne, co rozstrzygnięto w ten sposób, że postawiono warunek (postawiono go zresztą wszystkim), by zgłoszone projekty służyły polskiej gospodarce. Jest to zresztą jedno z najwyżej punktowanych kryteriów przy przyznawaniu nagród.

Gala podczas której uroczyście wręczono nagrody laureatom odbyła się w historycznej siedzibie NOT, wzniesionym na początku ubiegłego wieku warszawskim Domu Technika przy Czackiego. Towarzyszył jej tak, jak w zeszłym roku, bardzo bogaty program artystyczny, a występy artystów przedzielały ceremonie wręczania nagród w poszczególnych kategoriach. Były przeboje operetki, musicalu i przeboje muzyki pop. Gwiazdami wieczoru byli Tomasz Czerski i Ewa Kuklińska. A całą uroczystość poprowadziła kolejna gwiazda, znana aktorka Laura Łącz.

A na koniec była jeszcze loteria wizytówkowa, w której wśród innych poszczęściło się i autorowi tego artykułu (wie już, gdzie spędzi Sylwestra).  

W galerii do pobejrzenia zdjęcia z uroczystości i poprzedzającej je konferencji (część z nich użyczył nam zaprzyjaźniony fotograf Adam Władysław Jankowski). Tradycyjnie zdjęcia w dużym formacie zamieściliśmy też na dysku Google'a, można je pobrać tutaj, kliknij.

Werdyktem kapituły konkursu Laurami nagrodzono: 

w kategorii

Budownictwo, konstrukcje, bezpieczeństwo i pożarnictwo

Złoty Laur - Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy
za projekt Środek do usuwania zanieczyszczeń i skażeń z infrastruktury drogowej oraz przemysłowej

Srebrny Laur - Biuro Studiów, Projektów i Realizacji „Energoprojekt-Katowice” S.A.
za projekt Sposób przebudowy elektrowni, zwłaszcza elektrowni z blokami ca 200MWe i 360MWe na elektrownie wysokosprawne

Brązowy Laur - FIBAR Group Sp. z o.o.
za projekt FIBARO – Bezprzewodowy System Inteligentnego Budynku

w kategorii
Ekologia, geodezja, gospodarka wodna

Złoty Laur - Instytut Mechaniki Precyzyjnej
za projekt Metoda diagnostyki elastycznych stentów naczyniowych

Srebrny Laur - Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu
za projekt System pomiarowy do badania efektywności odzysku ciepła w instalacjach wentylacyjnych

Brązowy Laur - GEOTABO Spółka z o.o.
za projekt Geokompozyty sorbujące wodę – HydroBox

w kategorii
Energetyka, elektrotechnika

Złoty Laur - London Insulation Ltd.
za projekt Konserwacja energii

Srebrny Laur - Instytut Metali Nieżelaznych
za projekt Nanokrystaliczne druty bimetalowe FeCu

Brązowy Laur - HYMON ENERGY Sp. z o.o.
za projekt Inteligentny system zarządzania energią Q Bee

w kategorii
Górnictwo i hutnictwo

Złoty Laur - TAURON Polska Energia S.A., TAURON Wytwarzanie S.A., Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla
za projekt Przewoźna instalacja pilotowa do usuwania CO2 ze spalin

Srebrny Laur - Główny Instytut Górnictwa
za projekt Laserowy system automatycznego pomiaru geometrii obudowy i wyposażenia szybów

Brązowy Laur - Rudpol-OPA Sp. z o.o.
za projekt Kalibracja specjalistycznej aparatury kontrolno-pomiarowej w zakładach górniczych

w kategorii
Informatyka, telekomunikacja, elektronika, automatyka, nanotechnologie

Złoty Laur - Instytut Radioelektroniki Politechniki Warszawskiej
za projekt Transwerter mikrofalowy

Srebrny Laur - ID Block Systems Sp. z o.o.
za projekt Grafenowy warstwowy układ zabezpieczający oraz sposób aplikacji w technologii hot-stampingu lub cold-stampingu

Brązowy Laur - Instytut Łączności - Państwowy Instytut Badawczy
za projekt System monitoringu telekomunikacyjnych sieci kablowych SMOK-3

w kategorii
Inżynieria materiałowa - technologia

Złoty Laur - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie
za projekt Włóknisty kompozyt gipsowo-organiczny o właściwościach izolacyjnych

w kategorii

Inżynieria materiałowa - wyrób

Złoty Laur - Instytut Technologii Drewna
za projekt Nowy materiał konstrukcyjny-ekologiczny nanokompozyt drewnopochodny o zwiększonej odporności na działanie ognia i wody, wytwarzany w energooszczędnym procesie produkcyjnym

Srebrny Laur - Instytut Metali Nieżelaznych, Zakład Urządzeń Przemysłowych ZAM Kęty Sp. z o.o., Nowoczesne Techniki Instalacyjne Sp. z o.o.
za projekt Innowacyjna konstrukcja hydrocyklonu HC 500/12° ZAM – IMN ™

Brązowy Laur - Instytut Metali Nieżelaznych
za projekt Uruchomienie produkcji akumulatorów ołowiowych rozruchowych z elektrodą dodatnią otrzymaną metodą cięto-ciągnioną

w kategorii
Mechanika, maszyny i urządzenia

Złoty Laur - RAFAKO S.A.
za projekt Zmodernizowany kocioł BB-1880 w TENT B – Obrenovac

Srebrny Laur - Instytut Mechaniki Precyzyjnej
za projekt Innowacyjny piec atmosferowy z głowicą grzejną

Brązowy Laur - Instytut Technologii Bezpieczeństwa „MORATEX”
za projekt Morski Odbijacz Kątowy typ Nieautonomiczny edycja 2012 (MON-N-2012)

w kategorii
Technika medyczna, przemysł farmaceutyczny, chemia

Złoty Laur - CTL – Centrum Techniki Laserowej LASERINSTRUMENTS Sp. z o.o.
za projekt Tabletka laserowa – zestaw innowacyjnych laserów terapeutyczno-zabiegowych trzeciej generacji – wraz z procedurami dawkowania i podręcznikami w ponad 600 schorzeniach

Srebrny Laur - Kopalnia i Zakłady Chemiczne Siarki „SIARKOPOL” S.A. z siedzibą w Grzybowie
za projekt Unowocześnienie produkcji poprzez wykonanie Nowej Instalacji Siarki Nierozpuszczalnej w Dwusiarczku Węgla

Brązowy Laur - Zakład Doświadczalny Echo-Son S.A.
za projekt PINIT – ultradźwiękowy skaner pęcherza – urządzenie wolumetryczno-diagnostyczne

w kategorii
Przemysł spożywczy, rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo

Złoty Laur - Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy
za projekt Delikatesowy, bezostny filet z karpia

w kategorii

Transport, komunikacja

Złoty Laur - Solaris Bus & Coach S.A.
za projekt Solaris Urbino electric – autobus elektryczny z automatycznym systemem ładowania dachowego

Srebrny Laur - Instytut Obróbki Plastycznej
za projekt Automatyczna, specjalistyczna linia do wytwarzania belki czołowej wózka jezdnego wagonu kolejowego typ UR 291 wraz z innowacyjną technologią przestrzennego gięcia

w kategorii
Włókiennictwo, papiernictwo opakowania

Złoty Laur - Instytut Włókiennictwa
za projekt Tkanina zamiast materaca w zapobieganiu powstawania odleżyn

Srebrny Laur - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie
za projekt Technologia nanoszenia nanostrukturalnych powłok na szkło opakowaniowe

Kapituła uznała za celowe utworzenie dodatkowej 13 kategorii

Innowacje o charakterze społeczno-gospodarczym 

i przyznać 

Złoty Laur - Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu
za projekt Krajowa Sieć Teleaudiologii

Złoty Laur - Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.
za projekt Nowoczesna technologia zabezpieczania dokumentów identyfikacyjnych - TLE

Srebrny Laur - Lacan Technologies Sp. z o.o.
za projekt Innowacyjne systemy organizacyjne pozwalające na komunikację z klientami online w przemyśle drzewnym.

Ponadto kapituła Konkursu przyznała dwa wyróżnienia:

Wyróżnienie dla INOVA Centrum Innowacji Technicznych Sp. z o.o.
za projekt Systemy łączności ratowniczej „RATRA”

Wyróżnienie dla Zakładu Energoelektroniki „TWERD”
za projekt Cztero-kwadrantowy, trójpoziomowy przemiennik częstotliwości o zasilaniu 1000 – 1200V w tym do zastosowań górniczych.